Błędy w statucie biblioteki - stan faktyczny
Błędy w statucie biblioteki mogą spowodować jego nieważność
Pominięcie w statucie obowiązku zasięgnięcia opinii związków zawodowych i stowarzyszeń twórczych przy ustalaniu regulaminu organizacyjnego biblioteki gminnej jest naruszeniem przepisów ustawowych i uchwałą rady gminy/miasta wprowadzająca taki przepis podlega unieważnieniu. Rozstrzygnięcie nadzorcze Wojewody Lubelskiego z 1 marca 2023 r. (PN-II.4131.84.2023, Dz.Urz.Woj.Lubel. z 2023 r. nr 43, poz. 1505).
W dniu 1 lutego 2023 r. Rada Miejska w B. wydała uchwałę, która zmieniała Statut Miejsko-Gminnej Biblioteki Publicznej w B. Statut otrzymał brzmienie zgodne z załącznikiem do niniejszej uchwały. W uchwale tej zawarto nowy § 5 ust. 3 Statutu, zgodnie z którym dyrektor Biblioteki ustala regulamin organizacyjny biblioteki po zasięgnięciu opinii organizatora (tj. gminy B.). Ten przepis został zakwestionowany przez organ nadzoru tj. Wojewodę Lubelskiego.
Błędy w statucie biblioteki - rozstrzygnięcie nadzorcze
W rozstrzygnięciu tym Wojewoda Lubelski stwierdził nieważność uchwały Rady Miejskiej w B. zmieniającej statut Biblioteki w B.
W uzasadnieniu wskazał, że regulacja § 5 ust. 3 Statutu jest sprzeczna z art. 13 ust. 3 ustawy o organizowaniu i prowadzeniu działalności kulturalnej, zgodnie z którym organizację wewnętrzną instytucji kultury określa regulamin organizacyjny nadawany przez dyrektora tej instytucji, po zasięgnięciu opinii organizatora oraz opinii działających w niej organizacji związkowych i stowarzyszeń twórców.
Z zestawienia tego przepisu ustawy z treścią § 5 ust. 3 Statutu wynika, że w regulacjach uchwały pominięto konieczność zasięgnięcia przez Dyrektora Biblioteki opinii podmiotów wskazanych w ustawie tj. stowarzyszeń twórców i związków zawodowych. Tym samym postanowienie § 5 ust. 3 Statutu w sposób istotny narusza art. 13 ust. 3 ustawy o dz. kult., ponieważ modyfikuje przewidziany przez ustawodawcę tryb nadawania regulaminu organizacyjnego instytucji kultury.
Wojewoda wskazał też, że powyższe naruszenie prawa ma miejsce niezależnie od faktu, czy organizacje związkowe i stowarzyszenia twórcze, działają w danej instytucji kultury, z uwagi na charakter kwestionowanego aktu i posiadany przez niego walor abstrakcyjności. Zapisy zawarte w statucie instytucji kultury nadawanym w drodze uchwały organu stanowiącego gminy nie mogą wspomnianych kwestii regulować w sposób odmienny, niż czyni to ustawa.
Regulacje statutowe muszą respektować bezwzględnie obowiązujące przepisy ustawowe. Błędy legislacyjne, pominięcie niektórych elementów normatywnych (np. nieuwzględnienie uprawnień podmiotów wskazanych ustawą przy wykonywaniu określonych czynności, jak w omawianym przypadku – brak obowiązku konsultacji związkowej i stowarzyszeń twórczych przy ustalaniu regulaminu organizacyjnego przez dyrektora biblioteki) dyskwalifikują takie akty i powodują ich nieważność. Statut w ten sposób nie może ulec zmianie, gdy jego postanowienia byłyby sprzeczne z ustawą.
