Pierwszy znaczek ukazał się w maju 1840 roku. Znaczek pocztowy otworzył nowe perspektywy w możliwości komunikowania się ludzi. W samej Wielkiej Brytanii liczba wysyłanych listów wzrosła z 76 milionów w 1838 r. do 642 milionów w 1864 r. Pierwszy znaczek („Penny Black”, Czarny Penny) – nazwa nawiązuje do barwy i jedno pensowego nominału, był wydrukowany przez firmę Perkins, Bacon i Petch drukującą także banknoty i inne papiery wartościowe. Do druku znaczka zastosowano technikę wklęsłodruku, a rycina wykonana techniką metalortniczą zapewniła wyrazistość rysunku. Penny Black był takim znaczkiem, jakie znamy współcześnie, to znaczy miał znak wodny chroniący go przed nielegalnym kopiowaniem i warstwę kleju „do polizania” na rewersie. Wydrukowano go w zawrotnej liczbie niemal 70 mln sztuk. Można go kupić do swojej kolekcji już za 500–600 złotych.
Lekcja biblioteczna: Pierwszy znaczek świata – „Penny Black”
Pierwszy znaczek był bardzo prosty. Nie przypominał późniejszych arcydzieł sztuki grawerskiej. Przedstawiał profil królowej Wiktorii – wzór ten został zaczerpnięty z medalu wybitego na część królowej w 1837 r. Twórcą tego medalu był William Wyon. Portret z medalu skopiował grafik Henry Corbuonld na użytek rytowników pierwszego znaczka – Charlsa i Frederica Heathów. I tak dzięki pracy kilku osób powstał pierwszy znaczek świata, a potem reforma poczty brytyjskiej została przeszczepiona na inne kraje Europy i świata.
Bardzo miło jest pomyśleć, że twórca reformy i ojciec chrzestny pierwszego znaczka pocztowego był nauczycielem i wychowawcą młodzieży.
To dowód, że nauczyciel jest twórczy, kreatywny w każdej epoce, a jako urzędnik państwowy potrafi sprostać nawet takiemu zadaniu jak opracowanie projektu reformy poczty.
Cele ogólne:
- Rozbudzenie zainteresowań historią znaczka i filatelistyki.
- Zwrócenie uwagi na znaczek jako dzieło sztuki i nośnik informacji.
- Zapoznanie uczniów z informacjami na temat rodziny królewskiej.
Cele operacyjne
Uczeń:
- Uczestniczy w zajęciach, pokazie filmowym.
- Potrafi wskazać na mapie Wielką Brytanię, Londyn.
- Potrafi rozpoznać na zdjęciach pierwszy znaczek świata oraz rodzinę królewską współcześnie panującą w Anglii.
- Wie, dlaczego znaczek pocztowy okazał się ważnym elementem kultury i historii.
- Potrafi opowiedzieć w kilku zdaniach o pierwszym znaczku świata i kojarzy nazwisko Rowlanda Hilla z reformą poczty i znaczkiem pocztowym.
- Wie, co to jest znaczek pocztowy, i potrafi wymienić rodzaje znaczków pocztowych,
- Wie, że największą kolekcję znaczków pocztowych z całego świata posiada królowa Elżbieta II – Royal Collection Filatelistic.
Metody:
słowne i oglądowe, burza mózgów
Środki dydaktyczne: encyklopedia PWN, Słownik języka polskiego, ksero pierwszego znaczka, ksero fotografii Rowlanda Hilla, rodziny królewskiej, królowej Wiktorii, filmiki : http://www.youtube.com/watch?v=JL2msXdTmDw&feature=related lub http://www.youtube.com/watch?v=NjerV0fkp0Y&feature=related (do wyboru przez nauczyciela) prezentacja multimedialna: Royal Collection.
Przebieg zajęć
| 1. | Bibliotekarz/nauczyciel przedstawia uczniom temat spotkania – pierwszy znaczek pocztowy. Zwraca się do uczniów z pytaniem, czy wiedzą, co to jest znaczek pocztowy. |
| 2. | Burza mózgów: uczniowie samodzielnie próbują zdefiniować pojęcie znaczka pocztowego. |
| 3. | Po wysłuchaniu wypowiedzi uczniów bibliotekarz/nauczyciel prosi aby poszukać w słowniku jezyka polskiego, encyklopedii definicji znaczka pocztowego. |
| 4. | Bibliotekarz/nauczyciel umieszcza na tablicy napis – Znaczek pocztowy – znak pocztowy, służący jako środek uiszczenia opłaty za usługi pocztowe. |
| 5. | Bibliotekarz/nauczyciel pyta się dzieci, czy wiedzą kiedy i gdzie na świecie pojawił się pierwszy znaczek pocztowy. |
| 6. | Po tym pytaniu bibliotekarz/nauczyciel wywiesza mapę Europy i pokazuje uczniom Wielka Brytanie i Londyn stolicę kraju jako ojczyznę pierwszego znaczka. Następnie opowiada, że ówczesna poczta borykała się z wieloma problemami, że listy były przewożone dość długo, że były drogie i pewnego dnia parlament brytyjski postanowił przeprowadzic reformę poczty – zadanie to powierzono sir Rowlandowi Hillowi. |
| 7. | Bibliotekarz/nauczyciel obok napisu znaczek pocztowy wywiesza fotografię R. Hilla. |
| 8. | Bibliotekarz/nauczyciel pyta dzieci, czy wiedzą, jak wyglądał pierwszy znaczek lub jak sobie wyobrażają pierwszy znaczek – burza mózgów. |
| 9. | Uczniowie próbują opowiedzieć jak mógł wyglądać pierwszy znaczek. |
| 10. | Bibliotekarz/nauczyciel pokazuje uczniom ksero pierwszego znaczka i wywiesza go na tablicy. Potem zaprasza na film. Po obejrzeniu filmu uczniowie próują odgadnąć kogo przedstawiać znaczek. |
| 11. | Po wymianie pomysłów uczniów bibliotekarz/nauczyciel informuje, że na znaczku widnieje wizerunek królowej Wiktorii- fotografia królowej zawiesza na tablicy. Potem informuje, że znaczki szybko znalazły uznanie także w innych krajach na świecie. Zawiesza na tablicy kartki z nazwami krajów w których wydano znaczki pocztowe jeszcze w XIX wieku.Uczniowie szukają nazw państw na mapie lub w atlasie. |
| 12. | Bibliotekarz/nauczyciel pokazuje uczniom także fotografie obecnej rodziny królewskiej. Informuje, że królowa Elżbieta II posiada największą na świecie kolekcję znaczków pocztowych. Kolekcję znaczków zapoczatkował w 1856 roku książę Walii (późniejszy król Edward VII) i jego młodszy brat książę Alfred, drugi syn Wiktorii, a później książę Edynburga.Alfred stał się wielkim kolekcjonerem znaczków. Potem znaczki stały się własnością jego syna i jest stale uzupełniana. Obecnie zajmuje się nią około 40 osób. |
| 13. | Bibliotekarz/nauczyciel zaprasza uczniów do obejrzenia prezentacji o Royal Collection. |
| 14. | Bibliotekarz/nauczyciel podsumowuje zajęcia biblioteczne. |
